Bir Şirket Kendi Hisselerini Neden Geri Alır?

Bir Şirket Kendi Hisselerini Neden Geri Alır?

Hisse senedi geri alımı, bir şirketin kendi hisselerini piyasadan geri satın aldığı bir işlemdir. Hisse senedi geri alımları ile şirket, hisse senedini açık piyasadan veya doğrudan hissedarlarından satın alabilir.

1929 yılında ABD’de yaşanan Büyük Buhran’ı atlatabilmek için alınan önlemlerden birisinin de, şirketlerin hisselerini piyasadan hızla geri satın almaya davet edilmeleri olarak bilinmektedir. Bir şirketin kendi hisse senedini satın alması, özellikle, ABD sermaye piyasalarında yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. S&P 500 endeksine dahil olan şirketler, 2007 yılında kendi hisse senetlerini geri satın almak için 589 Milyar ABD Doları ödeme yaptığı bilinmektedir.

Geri Alımın Nedenleri?

1. Şirketler tarafından hisse senetlerinin piyasada gerektiği kadar değerlenmediğinin düşünülmesi: 

Şirket yönetimi tarafından hisse senetlerinin piyasada gerektiği kadar değerlenmediği düşünülebilir.  Buna bağlı olarak yönetim, hisse senedi geri alımına giderek şirket hisselerinin değerini artırmayı amaçlayabilir. Bir hisse senedinin değeri önemli ölçüde düşükse, ihraç eden şirket hisselerinin bir kısmını düşündüğü indirimli fiyattan geri satın alabilir ve daha sonra piyasa düzeldiğinde bunları yeniden ihraç edebilir ve böylece herhangi bir ek hisse ihraç etmeden öz sermayesini artırabilir.

Ancak bu amacın başarıya ulaşabilmesi için şirketin yatırımcıya güven vermesi ve ikna etmesi gerekir. Diğer türlü hisse geri alımı, hisse senetlerinin değerini daha da aşağılara düşürebilir.

2. Şirketlerin finansal oranlarını iyileştirmek istemesi: 

Hisse senedini geri satın almak, bir işletmenin yatırımcılara daha çekici görünmesini sağlamanın kolay bir yolu olabilir. Şirketler piyasada dolaşan hisselerini geri alarak dolaşımdaki hisse senedi sayısını azaltmaya çalışmaları, otomatik olarak hisse başına kazanç oranlarını arttıracaktır. Çünkü yıllık net karları artık daha az sayıda hisseye bölünecektir. Örneğin 10.000 adet hisse senedi payı ile 1.000.000 mn TL kar eden şirketin hisse başına kazancı 100 TL'dir. Şirket 1.000 adet hisse senedini geri aldığında hisse başına kazanç (1.000.000/9.000) 111 TL olur. Hisse senedi geri alımları genellikle yeni teknoloji için araştırma ve geliştirmeye yatırım yapmaktan veya bir rakip firma satın almaktan daha az riskli olarak görülebilir; şirket büyümeye devam ettiği sürece karlı bir eylem olduğu söylenir. 

Yatırımcılar genellikle hisse geri alımlarını gelecekte değer kazanmak için olumlu bir işaret olarak görürler.

3. Şirketlerin hissedarlarına nakit aktarmak istemesi: 

Şirketler hissedarlarına iki yöntemle nakit aktarabilir. Birincisi temettü ödemesi şeklindedir. İkincisi ise hisse senetlerini geri almak suretiyle ortaklarına nakit aktarımıdır. Son zamanlarda, dünya piyasasında, hisse senedi geri alımı suretiyle nakit aktarımı yaygın olarak uygulama alanı bulmuştur.

4. Vergisel nedenler: 

Temettü ödemesi yerine hisse senedi geri alımının tercih edilmesi şirketlerin vergi yükünü azaltmaktadır. Çünkü temettü dağıtımına uygulanan vergi yükü, sermaye kazançlarına uygulanan vergi yükünden daha fazladır. Örneğin; ülkemizde borsada veya borsa dışındaki şirketler tarafından gerçek kişi ortaklara dağıtılan kâr payları (temettü) üzerinden yüzde 15 oranında vergi kesintisi (stopaj) yapılıyordu. 22 Aralık 2021 tarihinden itibaren bu stopajın oranı 10’a indirildi. Hisse senedinin elden çıkarılması suretiyle elden edilen sermaye artış kazancı vergiden istisna tutulmuştur. Dolayısıyla, vergi avantajına bağlı olarak, şirketler hisse senedi geri alımı yöntemini tercih edebilmektedirler.

5. Elde bulunan atıl nakitlerin değerlendirilmek istenmesi: 

Şirketler faaliyetleri sonucunda elinde biriken nakitleri değerlendirmek isterler. Eldeki nakitlerin yatırıma dönüştürülmesi amacıyla, şirket yönetimi çeşitli projeler arasından kârını maksimize edecek en uygun proje üzerinde karar vermeye çalışır.

Bir Holding mevcut piyasa koşullarını, kendi şirket faaliyetlerini ve gelecek dönemlere ait performansıyla ilgili daha çok bilgiye sahiptir. Bu bilgiler göz önüne alındığında bazen kendi hisse senedini geri alım suretiyle, hisse senedinin değerini artırarak kâr elde etmek daha avantajlı bir yatırım olarak görünebilir. Bu durumda şirket yöneticileri hisse geri alımına giderek atıl duran nakitlerini bu şekilde değerlendirebilirler.

6. Sinyal etkisi: 

Şirket yöneticileri, şirketin durumu ve geleceği hakkında, doğal olarak piyasadaki yatırımcılardan daha fazla bilgiye sahiptirler. Finans literatüründe söz konusu bilgi “asimetrik bilgi” olarak isimlendirilmektedir. 

Şirket yönetiminin hisse geri alımına gitmesi, piyasadaki yatırımcılarda, piyasada hisse senetleri gerçek değerinin altında kaldığı algısı oluşturmaktadır. Bu algı (sinyal) da piyasaya olumlu yansımaktadır. Yönetimin sahip olduğu asimetrik bilgiden etkilenen yatırımcılar, gelecekte hisse senetleri artacak diye şirketin hisselerine yönelmekte ve bu da şirket hisselerinin değerini artırmaktadır.

Ayrıca araştırmalar, geri satın alım haberinin piyasaya duyurulması sonrasında hisse senedi fiyatının yükseldiğini göstermektedir. Sinyal etkisinin gücü şirket tarafından seçilen geri satın alımı yöntemine alımın büyüklüğüne ve ödenecek fiyata göre de farklılık göstermektedir. Ortaklara sabit fiyatlı teklif yolunun uygulandığı yöntemlerden sonra, hisse senetlerinin fiyatlarındaki artış oranları diğer yöntemlere göre daha yüksek gerçekleşmektedir. Açık eksiltme ve açık piyasa işlemleri ile alım yapılması yöntemlerinde ise daha zayıf sinyal etkisi gözlenmektedir.

7. Şirketin kontrolünü rakiplere kaptırmama veya hisseleri belli hissedarlarda toplama isteği: 

Hisse senedinin piyasada dolaştığı durumlarda, şirketin hisseleri başkaları tarafından rahatlıkla alınabilmektedir. Hisseleri alanlar arasında kötü niyetli, şirketin yönetimini eline geçirmek isteyen yatırımcılar da olabilir. İşletme böyle durumlarda, hisse geri alımına giderek, dolaşımdaki hisse senedi sayısını azaltır ve rakiplerin kontrolü ele geçirmesini engelleyebilir. Kontrolü ele geçirmenin dışında, hisse senetlerinin önemli miktarını elinde bulunduran bir hissedar grubu, yönetimde alınacak kararları bloke edebilir veya sürekli muhalefet ederek yönetimi sabote edebilir. Dolayısıyla yönetimin rahat çalışabilmesi açısından, şirketler hisselerin belli hissedarlarda olmasını isterler. Bunu sağlamak için de hisse geri alımına başvurabilirler.

Hisse Geri Alımlarının Dezavantajları

Kötü nakit kullanımı: Pek çok faktöre bağlı olarak, hisse senedi geri alımları, nakit paranın diğer daha karlı kullanımları mevcut olduğunda, hisse fiyatında kısa vadeli kazançlar sağlayabilir. 

Borç kaynaklı hisse geri alımları. Covid-19 salgınının ekonomiyi alt üst etmesinden önceki yıllarda, tüm geri alımların yarısına kadarı borç alarak finanse edildi. Düşük faiz oranları, şirketleri kısa vadede hisse senedi fiyatlarından yararlanmak için hisse geri alımlarında harcamak üzere borç para almaya teşvik etti. Pek çok ekonomi yazarı bunun özellikle dar görüşlü bir strateji olduğunu öne sürüyor.

Nakit zengini şirketler yüksek hisse senedi fiyatlarına sahip olma eğilimindedir. Hisse geri alımları başlatan bazı şirketler, iyi bir performans döneminden sonra çok fazla nakit biriktirdi. Bu konumdaki şirketler aynı zamanda nispeten yüksek hisse değerlerine sahip olma eğilimindedir, bu da hissedarlar için diğer nakit kullanımlarından daha az değer üretebilecekleri anlamına gelir.

- - -

Halka açık bir şirket iyi gidiyorsa, harcayacak nakdi varsa ve hisselerinin değeri düşükse, geri satın alma hissedarlar için olumlu olabilir. Ancak bir şirket, işin diğer bölümlerini görmezden gelirken veya gelecekteki büyümesine yatırım yapmaktan geri dururken hisse senetlerini geri alıyorsa, bu, hissedarların gelecekte değerine mal olacak bir karardır.

Kaynak: 

Yrd.Doç.Dr. Ahmet GÖKGÖZ / Hisse Senedi Geri Alımı ve Muhasebesi

Yrd. Doç. Dr. Emre ERGİN / İMKB Şirketleri İçin Yeni Olanak: Hisse Senedi Geri Satın Alımı

Forbes

Investopedia

hisse senedi geri alımı;hisse senedi geri alımı nedir; hisse senedi geri alımı yapan şirketler;hisse senedi geri alım programı;hisse senedi geri alım anında;hisse senedi geri alım albaraka;hisse senedi geri alım a aracı kurum tavsiye;hisse senedi geri alım a aracı kurumlar; hisse senedi geri alım amaçları;hisse senedi geri alım bloke; hisse senedi geri alım banka komisyon oranları; hisse senedi geri alım bsmv; hisse senedi geri alım blokeye; hisse senedi geri alım banka;hisse senedi geri alım bilgi; hisse senedi geri alım bankalar;hisse senedi geri alım bankası; hisse senedi geri alım banka daha iyi;hisse senedi geri alım beyanı;